Kesuburan lelaki adalah elemen penting dalam perancangan keluarga, namun sering kali diabaikan atau disalah faham.
Kadangkala, kita terlalu fokus pada kesuburan wanita, tetapi kesuburan lelaki juga perlu diberi perhatian yang sama.
Peranan Papa dalam proses kehamilan adalah sama pentingnya dengan Mama, kerana kesihatan reproduktif lelaki turut mempengaruhi peluang untuk menimang cahaya mata.
Terdapat banyak fakta dan mitos mengenai kesuburan lelaki yang boleh menyebabkan kekeliruan.
Contohnya, ada yang percaya bahawa masalah kesuburan hanya berlaku pada lelaki yang lebih tua atau gaya hidup yang tidak tepat.
Untuk membantu Mama Papa yang merancang untuk menimang cahaya mata, Mama Siti akan kongsikan perkongsian daripada Dr. Chua Ai Chen, Pakar Reproduktif di Pusat Perubatan Subang Jaya (SJMC).
Dengan perkongsian daripada Dr. Chua, akan mendedahkan fakta sebenar, membetulkan mitos, serta memberikan panduan untuk memastikan kesihatan reproduktif Papa berada pada tahap optimum.
1. Berkaitan dengan kesuburan lelaki, selain daripada vape dan aktiviti merokok itu sendiri, apakah pengambilan ganja juga boleh memberi kesan negatif kepada tahap kesihatan sperma?
Ya, pengambilan ganja boleh memberi kesan negatif kepada tahap kesuburan lelaki dan kesihatan sperma. Beberapa kajian menunjukkan bahawa penggunaan ganja boleh mempengaruhi kesuburan lelaki melalui beberapa mekanisme biologi yang berbeza:
- Kualiti Sperma: Penggunaan ganja boleh menyebabkan penurunan dalam bilangan sperma, motilitas (pergerakan) sperma, serta morfologi (bentuk) sperma. Kajian menunjukkan bahawa pengguna ganja kronik mungkin mempunyai bilangan sperma yang lebih rendah berbanding dengan individu yang tidak menggunakan ganja.
- Hormon Seksual: Ganja mengandungi bahan aktif seperti tetrahydrocannabinol (THC), yang boleh mempengaruhi tahap hormon seks lelaki, termasuk testosteron. Penurunan tahap testosteron boleh memberi kesan kepada pengeluaran sperma dan kesuburan secara keseluruhan.
- Fungsi Testis: THC boleh mengganggu proses spermatogenesis, iaitu penghasilan sperma di dalam testis.
- Kesan Psikologi: Penggunaan ganja juga boleh memberi kesan negatif kepada kesihatan mental dan emosi lelaki. Masalah psikologi seperti stres, kegelisahan, atau kemurungan boleh turut memberi impak kepada kesuburan, kerana ia boleh mengganggu keseimbangan hormon dan kualiti sperma.
- Pengaruh Terhadap Sistem Endokrin: Ganja boleh mempengaruhi sistem endokrin yang terlibat dalam pengawalan hormon reproduktif. Ini boleh menyebabkan gangguan dalam pengeluaran dan fungsi sperma.
Walaupun kesan ini boleh berbeza-beza bergantung kepada dos, kekerapan penggunaan, dan faktor individu lain (seperti umur dan kesihatan umum), adalah disyorkan untuk mengelakkan penggunaan ganja jika seseorang merancang untuk meningkatkan kesuburan atau menghadapi masalah kesuburan.
2. Adakah mitos atau fakta yang dikatakan mengenai aktiviti seperti penggunaan sauna, berbasikal, atau pakaian ketat memberi kesan kepada kesuburan lelaki?
a. Penggunaan Sauna dan Kesan Kepada Kesuburan Lelaki
Fakta: Penggunaan sauna secara berlebihan boleh memberi kesan kepada kesuburan lelaki,terutama jika suhu badan meningkat terlalu tinggi untuk tempoh yang lama. Kesan utama yang mungkin berlaku adalah pengaruh suhu tinggi terhadap penghasilan sperma (spermatogenesis).
Testis lelaki berfungsi paling baik pada suhu sedikit lebih rendah daripada suhu badan biasa (sekitar 34-35°C), dan kenaikan suhu yang berlebihan (seperti yang berlaku dalam sauna yang panas) boleh mengganggu proses penghasilan sperma.
- Beberapa kajian menunjukkan bahawa pendedahan kepada suhu tinggi untuk tempoh masa yang panjang (misalnya, lebih daripada 30 minit pada suhu sauna) boleh mengurangkan bilangan sperma dan motilitas sperma.
- Walau bagaimanapun, kesan ini bersifat sementara, dan pengeluaran sperma biasanya akan kembali normal selepas beberapa minggu atau bulan selepas penghentian aktiviti tersebut.
b. Berbasikal dan Kesan Terhadap Kesuburan
Fakta dengan beberapa pengecualian: Berbasikal dalam tempoh yang sederhana biasanya tidak memberi kesan besar kepada kesuburan lelaki, namun, berbasikal berlebihan atau berbasikal dalam posisi yang tidak betul boleh meningkatkan risiko masalah kesuburan.
- Tekanan pada kawasan genital: Duduk lama dalam posisi yang memberi tekanan tinggi pada kawasan genital (seperti pemakaian pelana basikal yang keras) boleh menyebabkan masalah aliran darah ke testis, yang seterusnya mungkin memberi kesan kepada penghasilan sperma. Ini dikenali sebagai “hipoksia testicular” (kurangnya oksigen pada testis), yang boleh merosakkan sperma dalam jangka panjang jika dibiarkan.
- Panas dan geseran: Pakaian yang terlalu ketat atau pelana basikal yang tidak sesuai juga boleh meningkatkan suhu di kawasan genital, yang boleh memberi kesan kepada kesuburan.
Namun, berbasikal secara sederhana dan mengambil langkah-langkah seperti memilih pelana basikal yang sesuai serta memakai pakaian yang selesa boleh membantu mengurangkan risiko ini.
Bagi mereka yang berbasikal untuk jangka masa yang panjang, adalah disyorkan untuk mengambil rehat secara berkala dan memeriksa keselesaan peralatan yang digunakan.
c. Pakaian Ketat dan Kesan Terhadap Kesuburan Lelaki
Fakta: Pemakaian pakaian ketat, seperti seluar dalam atau seluar yang terlalu rapat, boleh memberi kesan kepada kesuburan lelaki, terutamanya jika dipakai sepanjang masa.
- Meningkatkan suhu testis: Pakaian ketat boleh mengekalkan suhu yang lebih tinggi pada kawasan testis, dan seperti yang disebutkan sebelum ini, testis berfungsi dengan baik pada suhu yang lebih rendah daripada suhu badan. Suhu yang lebih tinggi daripada yang sepatutnya boleh mengganggu spermatogenesis dan menurunkan kualiti sperma.
- Risiko jangka panjang: Jika pemakaian pakaian ketat berlaku secara berterusan, ini boleh meningkatkan risiko penurunan kualiti sperma. Namun, kesan ini biasanya bersifat sementara, dan kualiti sperma akan kembali normal jika individu beralih kepada pakaian yang lebih longgar.
3. Apakah sperma yang tidak berkualiti (tetapi bilangan dan mobiliti sperma di tahap normal) merupakan salah satu faktor yang menyumbang kepada isteri sukar mengandung?
Ya, sperma yang tidak berkualiti — walaupun dengan bilangan dan motilitas sperma yang normal — masih boleh menjadi salah satu faktor yang menyumbang kepada kesukaran hamil bagi pasangan.
Kualiti sperma merujuk kepada beberapa ciri penting selain daripada jumlah dan pergerakan (motilitas) sperma, antaranya adalah morfologi (bentuk sperma) dan integriti DNA. Mari kita lihat lebih lanjut tentang ini:
Morfologi Sperma (Bentuk Sperma)
Morfologi sperma merujuk kepada bentuk dan struktur sperma. Untuk pembiakan yang berjaya, sperma perlu mempunyai kepala yang normal dan ekor yang panjang dan bergerak dengan baik untuk mencapai dan menyuburkan telur.
Jika sperma mempunyai bentuk yang tidak normal (misalnya kepala yang terlalu besar, kecil, atau tidak berbentuk dengan baik), ia boleh menyukarkan sperma untuk menembusi sel telur.
Kualiti DNA Sperma
Kualiti DNA sperma merujuk kepada tahap kerosakan atau kecacatan dalam bahan genetik sperma itu sendiri. DNA sperma yang rosak boleh mengganggu proses persenyawaan, menyebabkan keguguran awal, atau meningkatkan risiko masalah genetik pada bayi.
Beberapa faktor boleh menyebabkan sperma yang berkualiti rendah meskipun bilangan dan motilitasnya normal, antaranya:
- Stres oksidatif: Peningkatan radikal bebas dalam badan boleh merosakkan sel-sel sperma, termasuk DNA sperma. Gaya hidup yang tidak sihat, seperti merokok, alkohol, pemakanan buruk, dan pencemaran alam sekitar boleh meningkatkan stres oksidatif.
- Kesan persekitaran: Pendedahan kepada suhu yang tinggi, bahan kimia berbahaya, atau toksin boleh merosakkan kualiti sperma.
4. Boleh doktor jelaskan adakah tahap testosteron yang rendah sentiasa menjadi petunjuk masalah kesuburan, atau adakah faktor lain juga perlu dipertimbangkan?
Tahap testosteron yang rendah tidak semestinya selalu menjadi petunjuk masalah kesuburan, walaupun ia boleh memainkan peranan dalam kesuburan lelaki. Namun, terdapat beberapa faktor lain yang juga perlu dipertimbangkan apabila menilai kesuburan seseorang lelaki.
Testosteron adalah hormon utama yang mengawal banyak aspek kesuburan lelaki, termasuk:
- Pengeluaran sperma: Testosteron membantu dalam proses spermatogenesis (penghasilan sperma) di dalam testis.
- Fungsi seksual: Hormon ini turut mempengaruhi dorongan seks (libido), ereksi, dan jumlah air mani.
Namun, testosteron yang rendah hanya satu daripada banyak faktor yang boleh mempengaruhi kesuburan lelaki.
Meskipun testosteron penting, pengeluaran sperma yang rendah atau tidak normal boleh berlaku walaupun tahap testosteron berada dalam julat yang normal.
Terdapat banyak faktor yang perlu dipertimbangkan selain daripada tahap testosteron, antaranya:
- Kualiti Sperma: Ini termasuk jumlah, pergerakan, dan morfologi sperma. Masalah seperti azoospermia (tiada sperma) atau oligospermia (jumlah sperma rendah) mungkin tidak berkait langsung dengan tahap testosteron.
- Gangguan Hormon Lain: Hormon lain seperti hormon perangsang folikel (FSH) dan hormon luteinizing (LH) juga memainkan peranan dalam kesuburan. Ketidakseimbangan hormon ini boleh menjejaskan pengeluaran sperma.
- Kesihatan Testis: Faktor-faktor seperti kecederaan, jangkitan, atau masalah genetik boleh menyebabkan disfungsi testis yang mengurangkan pengeluaran sperma dan testosteron.
- Masalah Kesihatan Lain: Penyakit kronik (seperti diabetes, masalah tiroid, atau obesiti), pengambilan ubat tertentu, atau pendedahan kepada bahan kimia berbahaya boleh mempengaruhi kesuburan.
- Gaya Hidup: Merokok, alkohol, diet tidak sihat, atau kurang senaman boleh menurunkan kualiti sperma dan hormon testosteron.
5. Bagaimana pula dengan tekanan emosi dan mental? Adakah masalah ini mempengaruhi pengeluaran sperma dan hormon dalam kesuburan lelaki?
Tekanan emosi dan mental (stres) memang boleh memberi kesan yang besar terhadap kesuburan lelaki, terutamanya dalam pengeluaran sperma dan keseimbangan hormon yang terlibat dalam proses kesuburan.
Stres, terutamanya jika ia berpanjangan atau kronik, boleh mempengaruhi banyak sistem dalam tubuh, termasuk sistem hormon yang mengawal kesuburan. Apabila seseorang berada dalam keadaan stres, kelenjar adrenal menghasilkan kortisol sebagai respons terhadap tekanan.
Kortisol yang tinggi dalam jangka panjang boleh menurunkan pengeluaran testosteron, kerana kedua-dua hormon ini berada dalam keseimbangan yang rapat. Testosteron adalah hormon utama yang mengawal penghasilan sperma dan fungsi seksual lelaki.
Peningkatan kortisol boleh menyebabkan testosteron yang rendah, yang seterusnya boleh menjejaskan kualiti sperma dan kesuburan lelaki secara keseluruhan.
Selain testosteron dan kortisol, stres boleh mempengaruhi hormon lain yang terlibat dalam pengawalan sistem pembiakan, seperti FSH (hormon perangsang folikel) dan LH (hormon luteinizing).
Stres mental dan emosi juga boleh mengubah gaya hidup, termasuk tabiat tidur, diet, dan aktiviti fizikal, yang secara tidak langsung boleh mempengaruhi kesuburan lelaki.
Kurang tidur atau diet tidak sihat (seperti pengambilan alkohol berlebihan, merokok, atau makan makanan tidak seimbang) boleh merosakkan kesihatan secara keseluruhan dan mempengaruhi penghasilan sperma.
Selain dari kesan hormon dan kualiti sperma, stres juga boleh menjejaskan kehidupan seksual lelaki.
- Penurunan libido (keinginan seksual): Stres yang berpanjangan boleh mengurangkan minat atau keinginan untuk melakukan hubungan seksual, yang mengurangkan kekerapan hubungan seksual dan peluang untuk persenyawaan.
- Disfungsi ereksi: Stres boleh menyebabkan atau memburukkan masalah ereksi, di mana lelaki mungkin sukar mencapai atau mengekalkan ereksi yang cukup kuat untuk melakukan hubungan seksual.
Mengurangkan stres adalah langkah penting dalam meningkatkan kesuburan lelaki. Berikut adalah beberapa cara untuk menguruskan stres yang boleh membantu meningkatkan kesuburan:
- Senaman: Aktiviti fizikal secara teratur boleh membantu mengurangkan tahap stres, meningkatkan mood, dan menstabilkan keseimbangan hormon.
- Teknik relaksasi: Aktiviti seperti meditasi, yoga, pernafasan dalam, dan teknik relaksasi lain boleh membantu menurunkan tahap kortisol dan memperbaiki kesejahteraan mental.
- Sokongan sosial: Mendapat sokongan dari keluarga, pasangan, atau kaunselor juga boleh membantu mengurangkan stres emosi dan meningkatkan ketenangan mental.
- Tidur yang mencukupi: Tidur yang baik dan berkualiti juga sangat penting dalam mengawal tahap hormon dan kesihatan secara keseluruhan.
6. Bagaimana teknologi seperti ICSI (Intracytoplasmic Sperm Injection) ini dapat membantu lelaki dengan jumlah sperma yang rendah?
ICSI (Intracytoplasmic Sperm Injection) adalah satu teknik pembiakan bantuan (assisted reproductive technology, ART) yang sangat berkesan dalam membantu pasangan yang menghadapi masalah kesuburan, terutama lelaki dengan jumlah sperma yang rendah atau kualiti sperma yang teruk.
Teknologi ini sangat membantu dalam kes-kes di mana jumlah sperma yang cukup untuk IVF (In Vitro Fertilisation) tidak dapat diperolehi, atau sperma lelaki tidak dapat berenang dengan baik untuk mencapai telur (motilitas sperma yang rendah) atau mempunyai bentuk yang tidak normal (morfologi sperma yang buruk).
Dalam kes lelaki yang mempunyai jumlah sperma yang rendah (oligospermia), ICSI membolehkan pengambilan sperma yang paling berkualiti dari air mani yang ada.
Walaupun jumlah sperma dalam air mani sangat rendah, doktor boleh memilih sperma yang terbaik dan menyuntiknya ke dalam telur wanita.
Ini memastikan bahawa walaupun terdapat sedikit sperma, satu sperma yang berpotensi dapat digunakan untuk proses persenyawaan.
Bagi lelaki dengan masalah motilitas sperma yang rendah (astenozoospermia), ICSI tetap berfungsi dengan baik. Sperma yang mempunyai motilitas yang sangat rendah tetapi masih hidup boleh dipilih dan disuntik terus ke dalam telur.
Lelaki dengan sperma yang tidak normal (teratozoospermia), iaitu sperma yang mempunyai bentuk yang tidak normal, ICSI membantu dengan memilih sperma yang paling sihat dan menggunakan jarum mikroskopik untuk menyuntiknya ke dalam telur, bypassing proses penetrasi semulajadi yang memerlukan bentuk dan struktur sperma yang sempurna.
Salah satu kelebihan besar ICSI adalah kebolehannya untuk meminimumkan kegagalan persenyawaan. ICSI memberikan peluang kejayaan yang lebih tinggi dalam kes-kes kesuburan lelaki yang teruk.
7. Bagi pasangan yang sedang ‘trying-to-conceive’, apakah terdapat simptom atau tanda-tanda yang menunjukkan seseorang wanita (atau lelaki) perlu melakukan ujian hormon, atau ujian kesuburan biasa sudah memadai?
Bagi pasangan yang sedang berusaha untuk hamil (trying-to-conceive, TTC), mengetahui bila untuk melakukan ujian hormon atau ujian kesuburan adalah penting untuk memahami sama ada terdapat sebarang masalah yang menghalang proses kehamilan.
Walaupun ujian kesuburan biasa (seperti pemeriksaan kesihatan umum dan ujian sperma) dapat memberikan maklumat awal, ujian hormon adalah lebih khusus dan membantu untuk menilai tahap keseimbangan hormon yang penting dalam kesuburan.
Berikut adalah beberapa simptom dan tanda yang menunjukkan bila seseorang wanita atau lelaki mungkin perlu menjalani ujian hormon atau ujian kesuburan lebih lanjut:
Tanda-Tanda Mama yang Memerlukan Ujian Hormon atau Kesuburan:
1. Haid Tidak Teratur
Jika haid Mama tidak datang secara teratur (contohnya, lebih daripada 35 hari antara kitaran atau haid yang sangat sedikit atau banyak), ini mungkin menunjukkan masalah dengan ovulasi.
Ketidakseimbangan hormon seperti estrogen, progesteron, atau hormon lain (FSH, LH) boleh menyebabkan masalah ini. Ujian hormon untuk mengesan masalah seperti PCOS (Sindrom Ovari Polisistik) atau masalah tiroid mungkin diperlukan.
2. Tiada Ovulasi atau Ovulasi Tidak Teratur
Wanita yang tidak ovulasi (tidak menghasilkan telur secara tetap) mungkin mengalami kesukaran untuk hamil. Ini boleh disebabkan oleh ketidakseimbangan hormon, masalah dengan kelenjar pituitari atau ovari.
Jika ujian ovulasi tidak menunjukkan ovulasi yang konsisten, ujian hormon seperti progesteron atau FSH boleh membantu menentukan tahap kesuburan.
3. Sakit Haid yang Teruk (Dismenorea)
Sakit haid yang teruk yang berterusan atau semakin memburuk boleh menjadi tanda masalah kesuburan.
Endometriosis, misalnya, adalah keadaan yang melibatkan pertumbuhan tisu yang mirip dengan lapisan rahim di luar rahim, dan ia sering menyebabkan kesakitan serta masalah kesuburan. Ujian hormon dan pemeriksaan lanjut (seperti laparoskopi) mungkin diperlukan.
4. Masalah dengan Berat Badan (Kehilangan atau Peningkatan Berat Badan yang Mendadak)
Obesiti atau berat badan yang terlalu rendah boleh mengganggu keseimbangan hormon dan ovulasi. Perubahan berat badan yang tidak dapat dijelaskan boleh menunjukkan masalah hormon, seperti PCOS, gangguan tiroid, atau hipotalamus yang tidak berfungsi. Ujian hormon tiroid atau ujian insulin mungkin disarankan.
5. Gejala Hormon Berlebihan (Seperti Pertumbuhan Rambut Berlebihan atau Jerawat)
Jika wanita mengalami pertumbuhan rambut berlebihan di muka atau badan, atau masalah kulit seperti jerawat yang teruk, ini boleh menunjukkan hormon testosteron yang tinggi, yang biasa berlaku dalam PCOS.
Ujian untuk mengukur tahap hormon seperti testosteron, FSH, dan LH boleh memberikan gambaran lebih jelas.
6. Sejarah Kemandulan atau Keguguran Berulang
Jika Mama pernah mengalami keguguran berulang (dua atau lebih keguguran berturut-turut), ini boleh menunjukkan ketidakseimbangan hormon atau masalah dengan progesteron yang menyebabkan keguguran awal.
Ujian hormon untuk menilai progesteron (hormon yang penting untuk mengekalkan kehamilan) dan thyroid adalah langkah yang baik.
7. Kesukaran untuk Hamil selepas Tempoh Masa yang Panjang
Bagi wanita yang berusia lebih 35 tahun dan telah mencuba untuk hamil selama lebih daripada 6 bulan, atau bagi wanita yang berusia di bawah 35 tahun yang telah mencuba selama lebih daripada 1 tahun, ujian kesuburan yang lebih mendalam mungkin diperlukan.
Ini termasuk ujian hormon untuk menilai kualiti telur, kesihatan ovari, dan keseimbangan hormon.
Tanda-tanda Lelaki yang Memerlukan Ujian Hormon atau Kesuburan:
1. Jumlah Sperma yang Rendah (Oligospermia)
Jika Papa mengalami jumlah sperma yang rendah atau masalah dengan pergerakan sperma (asthenozoospermia), ujian hormon boleh membantu menilai tahap testosteron, FSH, dan LH.
Testosteron rendah boleh menjejaskan pengeluaran sperma. Ujian sperma (seperti analisis sperma) adalah langkah pertama, tetapi ujian hormon diperlukan jika masalah berlanjutan.
2. Disfungsi Ereksi atau Masalah Libido
Disfungsi ereksi atau penurunan libido yang berterusan boleh menjadi tanda bahawa terdapat masalah hormon, terutamanya testosteron.
Jika ini berlaku, ujian darah untuk mengukur tahap testosteron dan hormon lain yang terlibat dalam fungsi seksual dan pengeluaran sperma boleh memberi gambaran lebih lanjut.
3. Kecenderungan untuk Menjadi Lembap atau Gagal Mencapai Berat Badan Normal
Lelaki yang mengalami penurunan massa otot, kegemukan yang tidak dapat dijelaskan, atau keletihan berterusan mungkin mempunyai masalah dengan pengeluaran testosteron yang rendah.
Ini memerlukan ujian untuk menilai keseimbangan hormon, terutamanya testosteron, FSH, LH dan tiroid.
4. Masalah dengan Keinginan Seksual
Jika Papa mengalami keinginan seksual yang rendah atau kesukaran untuk mengekalkan ereksi, ini boleh menjadi petunjuk kepada ketidakseimbangan hormon seperti testosteron rendah, masalah tiroid, atau masalah lain yang menghalang pengeluaran sperma.
Ujian hormon dan analisis sperma boleh membantu dalam menilai masalah ini.
5. Kesukaran untuk Mencapai Kehamilan Walaupun Tidak Ada Masalah Terselindung pada Wanita
Jika seorang lelaki dan pasangan telah mencuba untuk hamil tanpa kejayaan, dan ujian pada wanita menunjukkan tidak ada masalah besar, ujian kesuburan lelaki (termasuk analisis sperma dan ujian hormon) harus dipertimbangkan.
Mendapatkan nasihat daripada pakar kesuburan atau doktor juga sangat penting untuk memastikan pilihan rawatan yang sesuai.
8. Bagaimana dengan ketidakseimbangan hormon tertentu, walaupun dengan telur yang normal, boleh menjadi punca kepada kesukaran untuk hamil?
Ketidakseimbangan hormon, walaupun dengan telur (ovum) yang normal, memang boleh menjadi punca kepada kesukaran untuk hamil.
Hormon memainkan peranan penting dalam proses kesuburan wanita, dan masalah ketidakseimbangan hormon boleh menghalang atau menjejaskan beberapa fasa dalam kitaran haid dan proses persenyawaan.
Berikut adalah beberapa hormon yang penting dalam kesuburan wanita, dan bagaimana ketidakseimbangan hormon ini boleh menyebabkan kesukaran untuk hamil:
1. Hormon Perangsang Folikel (FSH) dan Hormon Luteinizing (LH)
FSH dan LH adalah hormon yang dihasilkan oleh kelenjar pituitari di otak dan memainkan peranan penting dalam pengawalan ovulasi (pelepasan telur) dan kesuburan.
FSH menggalakkan pertumbuhan dan kematangan folikel di dalam ovari, sementara LH mencetuskan ovulasi, iaitu pembebasan telur yang matang dari ovari.
Ketidakseimbangan:
- Kadar FSH yang tinggi: Ini boleh menunjukkan bahawa ovari tidak responsif terhadap hormon ini, mungkin akibat dari penurunan fungsi ovari (contohnya, dalam kes menopaus awal atau sindrom ovarium polisistik).
- LH yang tidak seimbang: LH yang terlalu tinggi atau rendah boleh mengganggu proses ovulasi. Ketidakseimbangan LH dan FSH juga boleh menyebabkan gangguan pada kitaran haid dan ovulasi yang tidak teratur, mengurangkan peluang untuk hamil.
2. Prolaktin
Prolaktin adalah hormon yang dihasilkan oleh kelenjar pituitari yang berfungsi untuk merangsang pengeluaran susu selepas kelahiran.
Walaupun prolaktin berperanan penting dalam penyusuan, tahap prolaktin yang terlalu tinggi (hyperprolaktinemia) boleh mengganggu ovulasi dan menyebabkan masalah kesuburan.
Ketidakseimbangan:
- Tahap prolaktin yang tinggi boleh menjejaskan penghasilan hormon yang mengawal kitaran haid dan menghalang ovulasi, walaupun telur wanita itu normal dan sihat.
3. Estrogen dan Progesteron
Estrogen adalah hormon utama yang mengatur perkembangan dan pematangan folikel dalam ovari serta menyiapkan rahim untuk implantasi embrio.
Progesteron pula dihasilkan selepas ovulasi dan berfungsi untuk mengekalkan lapisan endometrium (lapisan dalam rahim) untuk menyokong kehamilan.
Ketidakseimbangan:
- Estrogen yang tinggi atau rendah boleh menyebabkan masalah dalam penebalan endometrium, yang menghalang penempelan embrio selepas persenyawaan.
- Progesteron yang rendah selepas ovulasi boleh menyebabkan kegagalan dalam mengekalkan kehamilan awal, menyebabkan keguguran atau kesukaran untuk mengandung.
- Ketidakseimbangan antara estrogen dan progesteron boleh mengganggu kitaran haid, menyebabkan ovulasi yang tidak teratur, dan menjejaskan kesuburan.
4. Insulin
Insulin adalah hormon yang dihasilkan oleh pankreas dan berfungsi untuk mengawal paras gula dalam darah.
Kadar insulin yang tinggi (insulin resistance) sering dikaitkan dengan masalah kesuburan wanita, terutamanya dalam keadaan sindrom ovarium polisistik (PCOS).
Ketidakseimbangan:
Wanita dengan insulin resistance boleh mengalami masalah dalam pengaturan kitaran haid, ovulasi yang tidak teratur, dan penghasilan telur yang tidak normal walaupun ovari kelihatan normal pada ultrasound.
5. Testosteron
Testosteron adalah hormon lelaki, tetapi ia juga terdapat dalam tubuh wanita dalam jumlah yang lebih kecil. Tahap testosteron yang tinggi dalam tubuh wanita boleh menyebabkan masalah kesuburan.
Ketidakseimbangan:
Tingginya kadar testosteron boleh menghalang ovulasi dan menyebabkan masalah seperti hirsutisme (pertumbuhan rambut berlebihan di muka dan badan), jerawat, dan haid yang tidak teratur. Ini sering berlaku pada wanita dengan PCOS.
6. Hormon Tiroid (T3 dan T4)
Hormon tiroid yang dihasilkan oleh kelenjar tiroid (T3 dan T4) memainkan peranan penting dalam metabolisme dan keseimbangan hormon lain. Masalah tiroid yang tidak dikawal (hipotiroidisme atau hipertiroidisme) boleh menjejaskan kitaran haid dan ovulasi.
Ketidakseimbangan:
- Hipotiroidisme (tiroid yang kurang aktif) boleh menyebabkan haid yang tidak teratur, penurunan keinginan seksual, dan ovulasi yang tidak normal.
- Hipertiroidisme (tiroid yang terlalu aktif) pula boleh menyebabkan kitaran haid yang pendek, atau hilang haid, dan juga gangguan dalam ovulasi.
7. Kortisol
Kortisol adalah hormon yang dihasilkan oleh kelenjar adrenal sebagai respons terhadap stres. Stres kronik dan tahap kortisol yang tinggi boleh mengganggu keseimbangan hormon lain yang mengawal ovulasi.
Ketidakseimbangan:
- Stres berpanjangan boleh menyebabkan gangguan dalam fungsi kelenjar pituitari dan ovari, menghalang ovulasi dan menurunkan peluang untuk mengandung.
Dr. Chua Ai Chen turut kongsikan lebih lanjut mengenai kesuburan dan kesihatan reproduktif lelaki. Mama Papa boleh teruskan membacanya di ruang perkongsian pakar untuk bahagian ke-2.
Untuk ketahui apa lagi yang pakar kongsikan tentang kesihatan, Mama Papa boleh klik di SINI.